Gebeliğin anne vücudunda önemli hormonal ve metabolik değişimler yaptığı bilinmektedir. Fakat normalde retina bu değişimlerden etkilenmez. Fakat özellikle iki önemli hastalıkta gebelerde gözün retina tabakası etkilenebilir.
Göz ve özellikle retina vücudun aynasıdır. Şeker hastalığında bilindiği üzere gözün retina tabakası tutulabilir. Eğer gebe, şeker hastasıysa metabolik kontrol hamilelik sürecinde kötüleşip diyabetik retinopati olarak bilinen ve görme kaybıyla sonuçlanan önemli sağlık sorunu yaratabilir. Şeker hastası gebelerde retina hastalığının belirtileri; görme azalması, göz önünde siyah noktaların belirmesi, eğri görme ve görme kalitesinde bozulmadır. Tanı klinik muayene ve retina tomografisiyle konulur. Göz anjiosunun bu dönemde çekilmesi sakıncalı olabilir. Anne adayı ve doğacak bebeği düşünerek, faydası en çok fakat yan etkisi en az olan tetkik ve tedavi yapılmalıdır. Tedavide duruma göre argon lazer ve göz içine iğne tedavisi uygulanabilir. Karşılaşılan klinik tablo, göz hekiminin çalışma alanını sınırlayan çok özel bir durumdur. Genellikle anne önce bebeğin korunmasını istese de önceliğin her zaman anneye verilmesi gerekir.
Gebelik toksemisi veya preeklampside, hamileliğin ikinci yarısında hipertansiyon, ödem ve idrarda yoğun protein atılması söz konusudur. Genellikle ilk gebelikte %5 oranında görülür. Eklampside ise klinik tablonun ilerlemesiyle konvulsiyonlar (istemsiz kasılmalar ve bilinç kaybı) ortaya çıkabilir. Gebelik toksemisinde ilk ve en sık görülen bulgu retina arterlerinde incelmedir. Klinik tablonun kötüleşmesiyle eksüdatif retina dekolmanı görülebilir. Hastada görme kaybı gelişir. Bu durum acildir. Biran önce gebenin tansiyonu ve böbrek hastalığı dahil metabolik tedavinin yapılması gerekir. Eğer başarılı olunamazsa, gebenin sağlığı ön planda tutularak hamileliğin sona erdirilmesi doğum doktoruna önerilebilir. Gebeliğin sonlandırılması ve hipertansiyonun regüle edilmesiyle retina dekolmanı hızlı bir şekilde kendiliğinden iyileşir.
Bu iki önemli hastalığın dışında daha nadir olarak ta gebelerde santral seröz retinopati ve retina damar tıkanıklıkları görülmesinin nedeni, hormonlara bağlı pıhtılaşma etkenlerinin artması ve kan dinamiğinin değişmesidir.
Doç.Dr.Yusuf Durlu
